James McDowell ontvangt meldingen wanneer er een grote natuurramp plaatsvindt. Soms krijgt hij meerdere waarschuwingen per dag. Het is zijn taak – als manager rampenbestrijding – om elke nieuwe en zich ontwikkelende humanitaire crisis bij te houden. Als Medair moet reageren staat er binnen 24 tot 48 uur een team klaar. James vertelt over de ontwikkelingen. In de tekst zijn links opgenomen naar eerdere artikelen en internationale bronnen.
Dit werk doe ik al achttien jaar en ik zie dat het werk verandert. Crises zijn steeds moeilijker te voorspellen. In het verleden was het veilig om aan te nemen dat bepaalde regio’s op bepaalde momenten getroffen zouden worden door seizoensgebonden droogtes of tropische stormen. Steeds vaker is het voor iedereen een raadsel waar en wanneer de volgende zal toeslaan. En het wordt steeds moeilijker om het grote aantal grootschalige natuurrampen bij te houden, die naar verluidt drie keer vaker voorkomen dan vijftig jaar geleden. Als ‘humanitairians’ zijn wij in ons dagelijks werk getuige van deze trend. Elk jaar doen zich nieuwe recordbrekende noodsituaties voor.
Voorbeelden
De afgelopen jaren reageerden we in Honduras en Mozambique nadat beide landen werden getroffen door opeenvolgende grote tropische cyclonen zonder precedent in de geschiedenis, waaronder de sterkste cycloon die ooit het Afrikaanse continent heeft getroffen. We zien dat Syrië momenteel de ergste droogte in zeventig jaar ervaart en Madagaskar de ergste droogte in veertig jaar. Op dit moment ontvouwt zich een soortgelijke situatie in de Hoorn van Afrika. In Renk, Zuid-Soedan, reageerden we recent op de grootste seizoensoverstromingen in dertig jaar. Dit zijn slechts enkele van de vele voorbeelden die ik geef.
Invloed op conflicten
Het is goed gedocumenteerd dat de klimaatverandering extreme weersomstandigheden ernstiger, frequenter en minder voorspelbaar maakt. Toch heeft het niet alleen invloed op zogenaamde ‘natuurrampen’, maar ook op conflicten, zoals we zien in Afghanistan, Jemen, Somalië, Zuid-Soedan en vele andere plaatsen waar de concurrentie om schaarse hulpbronnen het geweld aanwakkert. Het is misschien niet mogelijk om precies te bewijzen hoeveel klimaatverandering precies de oorzaak is van een bepaalde ramp, aangezien er altijd veel factoren zijn die hieraan bijdragen, maar het is zeker een vermenigvuldigend effect.
Analyse van gegevens
Ik besteed veel tijd aan het bekijken van rampengegevens. De vraag die mij zorgen baart, omdat deze bepaalt of een extreme weer gebeurtenis al dan niet een humanitaire ramp zal worden, is het vermogen om ermee om te gaan – of het gebrek daaraan. Mensen die toegang hebben tot gebouwen met airconditioning zullen gemakkelijker met een hittegolf kunnen omgaan dan mensen die in tenten wonen. Landen zonder sterke infrastructuur, hulpdiensten en financiering zullen altijd zwaarder getroffen worden. Daarom worden de armsten het meest getroffen door de klimaatverandering.
“Mensen die toegang hebben tot gebouwen met airconditioning zullen gemakkelijker met een hittegolf kunnen omgaan dan mensen die in tenten wonen.”
Voorkomen is beter dan genezen
Dat is ook de reden waarom deze crisis geen nieuws is voor humanitaire organisaties. We zijn er al heel lang getuige van dat deze zich ontvouwt. We voorzien in urgente behoeften in de nasleep van klimaatgerelateerde rampen, maar we helpen ook gemeenschappen voor te bereiden op toekomstige rampen door middel van wat wij ‘rampenrisicovermindering’ noemen. Dit kan inhouden dat de infrastructuur moet worden verbeterd, dat er schuilplaatsen moeten worden gebouwd die bestand zijn tegen overstromingen of orkanen, of dat gemeenschappen moeten worden getraind. in waterbehoud of in landbeheertechnieken die het risico op aardverschuivingen en plotselinge overstromingen verminderen.
Maatwerk
Maar de laatste tijd merken we dat het nodig is om steeds nieuwe, op maat gemaakte oplossingen te bedenken voor de dramatisch veranderende milieuomstandigheden in de gebieden waar we werken. Deze omvatten onder meer het verhogen van handpompen om waterpunten te beschermen tegen onderdompeling als gevolg van de toegenomen overstromingen in Zuid-Soedan, het creëren van een drainagesysteem voor een vluchtelingenkamp dat werd getroffen door herhaalde plotselinge overstromingen in Soedan, en het opzetten van een landelijk waarschuwingssysteem voor cyclonen in Madagaskar.
Groener gedrag
Nu de menselijke impact van de klimaatverandering steeds urgenter wordt, kunnen we ook onze eigen stempel niet negeren. Door de jaren heen is Medair hier stilletjes consciëntieus in geweest: door bijvoorbeeld zonnepanelen te gebruiken in plaats van op brandstof gebaseerde generatoren om watersystemen en klinieken van stroom te voorzien, een boom te planten voor elke gebouwde latrine, of een watervoorziening voor dieren en planten achter te laten bij de aanleg van beschermde bronnen. We werken samen met partners aan innovaties zoals dekzeilen van biologisch afbreekbaar plastic, verbeteren de energie-efficiëntie van onze kantoren en minimaliseren het reizen. En we intensiveren deze inspanningen nu met onze inzet voor het Klimaat- en Milieuhandvest voor Humanitaire Organisaties.
Komende uitdagingen
Maar de uitdaging waar we voor staan is groter dan ieder van ons alleen kan aangaan. We zijn dankbaar voor degenen die de uitdaging herkennen en met ons samenwerken. Nu het steeds moeilijker wordt om te voorspellen waar de middelen vervolgens nodig zullen zijn, is anticiperende financiering bijzonder nuttig: het voorziet ons van de middelen om alle mogelijke voorbereidingen te treffen voordat rampen toeslaan, in plaats van alleen maar te haasten om in actie te komen als dat gebeurt. Hoewel ik van mijn werk hou, zou ik willen dat het niet nodig was. Maar wat tragisch duidelijk is, is dat degenen onder ons die zich bezighouden met noodhulp, het de komende jaren alleen maar drukker zullen krijgen.
