Een lange weg naar herstel

Het verslag van Noodhulp Communicatie medewerker  Paola B. van Medair over de eerste dagen na cycloon Idai.

Een paar dagen na cycloon Idai gaan we met het noodhulpteam naar het getroffen gebied. Als we na een reis van meer dan 24 uur aankomen in Mozambique, weet ik al snel weer hoe onvoorspelbaar en uniek iedere noodsituatie is. Hoe goed je ook voorbereid en geïnformeerd bent, de werkelijkheid ter plaatse is altijd anders dan je denkt. Toch is één ding altijd hetzelfde. De band tussen mensen van overal vandaan die zich willen inzetten voor mensen in nood.

Als we op het vliegveld van Beira aankomen, is het al donker. Toch is het er heel druk, vooral met medewerkers van verschillende hulporganisaties. Overheidsfunctionarissen en hulporganisaties hebben op het vliegveld een coördinatiecentrum opgezet voor het plannen en organiseren van de hulp. Kort nadat we geland zijn, raken we met anderen in gesprek over logistiek, communicatie, de situatie en de noden.

 In de nasleep van cycloon Idai hebben hulporganisaties op het vliegveld van Beira een coördinatiecentrum opgezet voor het plannen en organiseren van de noodhulp.

De volgende dag vertrekken we uit Beira naar meer afgelegen gebieden om met eigen ogen te zien wat er na de ramp als eerste nodig is. We rijden over de enige weg van Beira naar de rest van het land en naar de hoofdstad Maputo. Tijdens de rit zien we veel beschadigde huizen. De daken zijn door de storm weggeblazen. Hoe verder we van Beira komen, hoe duidelijker zichtbaar de verwoesting wordt.

De hoofdweg is door de cycloon zwaar beschadigd. De afgelegen dorpen zijn dagenlang niet bereikbaar geweest, waardoor de mensen vast zaten. De weg is weer berijdbaar gemaakt, maar over een groot deel van de snelweg is maar één rijstrook beschikbaar.

De hoofdweg van Beira naar de rest van het land was zwaar beschadigd en was na de cycloon dagenlang gestremd. © Medair / EricItin

We regelen een paar tolken die met ons mee gaan en rijden verder naar het noorden, naar het district Nhamatanda.

“We zijn allemaal door de ramp getroffen,” vertelt Adrian, een van de tolken. “De markt was dicht en kon pas meer dan drie dagen later weer opengaan. Sommige dingen zijn ook nu nog niet beschikbaar en de levensmiddelen zijn duurder geworden,” vertelt hij verder.

Aan beide kanten van de weg zien we grote waterpoelen. Niet alleen cycloon Idai is hier geweest, maar daarna ook een zware overstroming. De huizen in dit landelijke gebied zijn vooral van leem gemaakt. Veel huizen zijn compleet weggespoeld. Wat nog overeind staat, is zwaar beschadigd.

“Ik denk dat het heel lang gaat duren voordat de mensen er weer bovenop zijn,” zegt Adrian. “De cycloon en de overstroming zijn vlak voor het oogstseizoen gebeurd. Dat betekent dat de mensen zwaar zijn getroffen in hun bestaan. De oogsten zijn weg. En ze hebben geen zaden meer.”

De Verenigde Naties schat dat bijna 500.000 hectare akkerland overstroomd is. Door de enorme schade aan de gewassen en het verlies van vee zal de voedselonzekerheid in het midden van het land waarschijnlijk toenemen.

Overlevenden maken tijdelijk onderdak langs de weg in het district Nhamatanda.  © Medair / Eric Itin

Terwijl we naar Nhamatanda rijden, zien we tijdelijke onderkomens van hout en plastic. Ook maken mensen tijdelijk onderdak langs de kant van de weg. Iedereen probeert zo goed en zo kwaad als het kan door te gaan.

Mannen aan het vissen in de overstroomde delen van het land in het district Nhamatanda, in de hoop iets te kunnen eten of te verkopen.   © Medair / Eric Itin

Aangekomen in Nhamatanda spreken we met plaatselijke overheidsfunctionarissen. We willen horen hoe de mensen de ramp overleefd hadden.  “De meeste mensen woonden in huizen die niet bestand waren tegen de cycloon,” vertelt het hoofd van het district. “De mensen zijn alles kwijt. Ze hebben dringend abrigos (onderdak) en comida (eten) nodig.”

Mensen staan in de rij voor noodgoederen in het dorp Lamego.

Het dorp Lamego met zijn 29.000 inwoners is zwaar getroffen. Het water is zo snel gestegen dat de huizen volledig onderliepen en veel mensen vast kwamen te zitten. Terwijl we door het dorp lopen, glimlachen de mensen vriendelijk naar ons en zeggen ‘bomdia’ (goedemorgen). Een jongeman strompelt naar ons toe en vertelt zijn verhaal. “Het was verschrikkelijk. Een van mijn familieleden is gestorven. Het huis stortte in en er viel een brokstuk op mijn been. We hebben hulp nodig, maar er is nog maar weinig gekomen.”

Een vrouw in Lamege, Mozambique laat zien hoe hoog het water kwam na cycloon Idai. © Medair / Eric Itin

De twee scholen in het dorp zijn zo zwaar beschadigd, dat ze gesloten moesten worden. Gelukkig is een van de waterbronnen gespaard gebleven. Het water zakte voordat het de bron zou overstromen. Hierdoor kon in ieder geval een deel van de gemeenschap nog veilig drinkwater krijgen. Andere bronnen zijn wel geraakt en moeten gerepareerd worden om weer veilig drinkwater te kunnen geven.

Een lachende vrouw haalt veilig drinkwater uit de enige bron in Lamego die tijdens de ramp gespaard is gebleven.

“De mensen zijn jaarlijkse overstromingen gewend. Maar dit is veel erger,” vertelt een expat die jarenlang in het gebied werkte. “Dit is de zwaarste overstroming sinds die van 1976, herinneren de mensen zich. Ik heb mijn huis opengesteld voor tientallen mensen die op de veranda, boven, in het gastenhuis en in de auto sliepen.”

Kinderen bij het vliegveld in Beira, Mozambique. Het VN Kinderfonds meldt dat bijna de helft van de 1,7 miljoen mensen die in zuidelijk Afrika door cycloon Idai getroffen zijn kinderen zijn.

Nu ik met eigen ogen de verwoesting zie die cycloon Idai veroorzaakt heeft, ben ik ervan overtuigd dat onze aanwezigheid hier hard nodig is. Het spreekt voor zich dat de overlevenden dringend hulp nodig hebben om veilig onderdak en drinkwater te krijgen. Ook moeten ze toegang krijgen tot gezondheidszorg om ziekten te voorkomen, in het bijzonder cholera.

Het is een lange weg naar herstel, maar ik ben hoopvol. Ik ben hoopvol omdat ik zie dat de noodhulp snel op gang komt om de overlevenden te helpen deze ramp te boven te komen. En ik hoop dat ik iets kan bijdragen om de overlevenden gezien en gehoord te laten worden tijdens het herstel in de maanden die komen.

U kunt de gemeenschappen in Mozambique helpen herstellen. De mensen hebben onze hulp nu dringend nodig.

Wilt u vandaag een eenmalige gift geven aan ons hulpfonds voor Mozambique?

Of overweeg om maandelijkse donateur te worden en help ons om in de komende maanden de grootste nood te verzachten, terwijl we naast de gemeenschappen in Mozambique gaan staan om hen te helpen na deze ontwrichtende ramp.