De woestijn is al heet als we in alle vroegte onze spullen inpakken. Het waait hard, maar dat maakt het er niet beter op. De wind blaast het fijne woestijnzand in onze gezichten terwijl we onze spullen in de terreinwagen laden. En zo gaat het de hele dag door. Maar de mensen die hier leven, hebben andere zorgen. Hier in North Horr, een afgelegen gebied in het noorden van Kenia, leven nomaden.
Deze mensen worden bijzonder zwaar getroffen door de historische droogte die deze regio al jaren teistert. Al vijf seizoenen op rij is er veel te weinig regen gevallen voor de mensen en hun dieren. De veehouders moeten toekijken terwijl hun dieren sterven doordat er geen water of gras te vinden is. Voor de mensen betekent dat honger, omdat ze leven van wat de dieren opleveren. De nomaden zijn afhankelijk van de regen, maar die valt al heel lang niet meer. Het is nog maar de vraag of het ooit weer voldoende gaat regenen.
“De noodhulp van Medair komt op het moment dat de mensen heel dringend hulp nodig hebben. Iedere ochtend moeten vrouwen en kinderen meer dan twee kilometer lopen naar de dichtstbijzijnde waterbron,” vertelt Maureen.
WASH-projectmanager Maureen van Medair haalt een emmer omhoog uit een put. Ze maakt een reis langs boorgaten en waterpunten die gerepareerd moeten worden, in samenwerking met de mensen ter plaatse. ©Medair/Stefan Kewitz
Beschadigde waterputten
Projectleider Maureen is al maanden continu op pad in Marsabit county. In nauw overleg met de mensen ter plaatse en de autoriteiten vindt ze manieren om de mensen in deze moeilijke situatie te helpen. “Oppervlaktewater is snel weg nadat het geregend heeft,” vertelt Maureen. “Grondwater is de belangrijkste bron van drinkwater. De meeste waterpompen die hier geïnstalleerd zijn, doen het niet meer. Veel boorgaten zijn tijdens de droogte door achterstallig onderhoud ingestort en worden nu niet meer gebruikt. Daardoor zijn mensen op zoek gegaan naar ander water, bijvoorbeeld uit open en onbeschermde bronnen, maar dat is niet veilig. We verstrekken waterzuiveringsmiddelen waarmee de mensen hun water kunnen schoonmaken. Ook maken we plannen voor het repareren van beschadigde waterpunten en gaan we groepen trainen om ze te onderhouden.”
Bewoners laten WASH-projectmanager Maureen en hoofd landenprogramma Caroline zien hoe het waterpunt werkte voordat het door de woestijnwind defect raakte. ©Medair/Stefan Kewitz
Medische hulp voor nomaden
De meeste gezinnen in North Horr zijn nomaden en veehouders. Ze trekken door de woestijn met hun dieren. Steeds zijn ze op zoek naar gras en water. Mensen zonder vaste verblijfplaats bereiken met gerichte hulp is niet eenvoudig. Als onze auto ingepakt is, gaan we op weg naar deze mensen. We rijden in een mobiele kliniek op vier wielen. Daarmee bieden we in de uitgestrekte woestijn medische zorg aan mensen in nood. Zij kunnen de lange en kostbare reis naar een van de weinige klinieken of ziekenhuizen in de regio niet zelf maken.
Nomadische veehouders in North Horr zijn grotendeels afhankelijk van hun dieren. Het wordt steeds moeilijker om water en gras te vinden omdat er een ernstige droogte is in het noorden van Kenia. ©Medair/Stefan Kewitz
Grote afstanden afleggen
“Het probleem voor de mensen hier is dat ze zulke enorme afstanden moeten afleggen om hulp te krijgen,” legt Stephanie uit terwijl ze haar bureau installeert op een van de elf locaties die Medair met de mobiele kliniek aandoet. Stephanie is verpleegkundige in North Horr en maakt deel uit van ons noodhulpteam.
“Verpleegkundige zijn is een roeping van God, niet zomaar een baan. Ik geloof dat ik dienstbaar moet zijn aan mijn patiënten. We zijn allemaal gelijk voor God.” Verpleegkundige Stephanie zet zich met het ambulante team van Medair onophoudelijk in voor de mensen in North Horr. Hier geeft ze aangepast voedsel en toiletartikelen aan een gezin in het voedingsprogramma. ©Medair/Stefan Kewitz
Ambulante zorg is een enorme verbetering
“Mensen kunnen niet naar een gezondheidspost gaan wanneer ze ziek zijn of een ziek kind hebben. Als we naar de mensen toe gaan, onderzoeken we de moeders, de kinderen en de zwangere vrouwen. Ze hoeven geen lange afstanden te lopen, wij komen naar ze toe en behandelen hen op de plek waar ze zijn. Deze ambulante zorg betekent een enorme verbetering van de situatie hier. Op deze manier kun je voor de mensen en de kinderen zorgen. Zonder deze vorm van zorg krijgen de kinderen vaak niet de hulp die ze nodig hebben. Hun ouders kunnen hen niet naar een kliniek toe brengen. Maar wij komen naar ze toe en zien wie er hulp nodig heeft.”
Dieren stierven door droogte
Fatuma heeft vier kinderen en vandaag heeft ze zorg nodig voor haar zieke dochter. Net als de meeste mensen hier leven ze van hun vee, maar bijna alle dieren zijn omgekomen door de droogte. “Vroeger konden we een dier verkopen als we geld nodig hadden om op een motor naar het ziekenhuis te gaan. Maar door de droogte zijn onze dieren doodgegaan. Nu hebben we geen geld om naar een gezondheidspost te gaan. Mijn dochter werd ziek en ik wilde met haar naar de kliniek. Maar door de crisis zijn de prijzen gestegen en is het nog duurder geworden om met de motor daarheen te reizen. Het is nu moeilijker om hulp te krijgen voor mijn kinderen.”
Opgenomen in het voedselprogramma
Haar zieke dochter wordt opgenomen in het voedselprogramma van Medair en ze krijgt een behandeling tegen ondervoeding. Een paar weken lang krijgt Fatuma aangepast eten dat ze haar dochter zelf kan geven. Elke twee weken stopt de mobiele kliniek vlakbij Fatuma’s woonplaats om patiënten te behandelen en te zien of het beter gaat met haar dochter.
Fatuma (midden) is een van de vele patiënten die vandaag naar de mobiele kliniek van Medair komen. Moeders nemen hun kinderen mee voor voedingszorg. Medair stopt elke twee weken op deze plek om de nomaden zorg te kunnen bieden. ©Medair/Stefan Kewitz
Als ze geen verdere medische complicaties hebben en de mensen de medische adviezen opvolgen, dan herstellen de patiënten doorgaans snel, zelfs van ernstige acute ondervoeding.
Blij met de mobiele kliniek
Boru’s zoon Ibrahim is nu bijna helemaal genezen. De behandeling heeft heel goed gewerkt. De jongen is dol op het zoete, therapeutische voedsel, dat naar pindakaas smaakt en veel belangrijke voedingsstoffen bevat. Zijn moeder is heel blij dat ze naar de mobiele kliniek van Medair is gegaan. “Sinds mijn zoon aan jullie voedingsprogramma meedoet, zie ik dat het steeds beter met hem gaat. Zijn toestand gaat vooruit en hij komt steeds meer aan. Ik ben zo blij dat hij weer zwaarder wordt. Dat het beter gaat, maakt mij zo gelukkig,” zegt ze lachend van opluchting.
Moeder Boru is blij dat haar zoon Ibrahim herstelt van ernstige ondervoeding. Het jongetje krijgt in vanuit voedingsprogramma van Medair wekelijks porties therapeutisch voedsel en komt steeds verder op gewicht. ©Medair/Stefan Kewitz
Breder zorgpakket
Of er ooit weer genoeg regen zal vallen voor de nomaden van Marsabit, is nog niet zeker. Ze gaan een zware tijd tegemoet in de afgelegen woestijn in het noorden van Kenia. De mobiele voedingsklinieken van Medair zorgen ervoor dat er medische zorg beschikbaar is die levens redt. Voor deze ambulante zorg werkt Medair nauw samen met de plaatselijke zorginstanties. Medewerkers van deze organisaties werken mee in het Medair-programma en bieden medische zorg zoals vaccinaties voor kinderen en trainingen voor vrijwilligers. Door de handen ineen te slaan, kan Medair een breder pakket aan zorg leveren voor mensen die op grote afstand van medische voorzieningen wonen.
Gezondheidsvrijwilligers William legt uit dat er vijf momenten zijn waarop handen wassen essentieel is. Ook laat hij aan de hand van een instructiekaart aan de vrijwilligers en de moeders en kinderen van een nomadengemeenschap zien hoe ze de latrines en toiletten moeten gebruiken. ©Medair/Stefan Kewitz
Een meisje van een nomadisch levende groep veehouders krijgt vitamine A en antiwormmiddel albendazol tijdens een Medair-zorgsessie in North Horr op 13 juli 2023. Dankzij de ondersteuning door Medair van ambulante gezondheids- en voedingshulp van het ministerie van Volksgezondheid krijgen kinderen hun vaccinaties. ©Medair/Stefan Kewitz
Voor deze inhoud is gebruik gemaakt van informatie van Medair-medewerkers in het veld en op het hoofdkantoor. De zienswijzen in deze publicatie vallen uitsluitend onder de verantwoordelijkheid van Medair en dienen op geen enkele wijze beschouwd te worden als de officiële opvatting van enige andere organisatie.
