De laatste jaren zie je in het nieuws de ene na de andere complexe crisis: van ebola in West- en Centraal-Afrika tot de Syrische crisis met vluchtelingen in Jordanië, Libanon en verder weg en nu COVID-19. Er is veel minder aandacht voor de na jarenlange conflicten escalerende burgeroorlog, waardoor in Jemen de grootste noodsituatie ter wereld ontstaan is.
Een effect van deze aanhoudende burgeroorlog in Jemen is dat de economie is ingestort. Volgens de VN zijn naar schatting 24 miljoen Jemenieten – dat is 80% van de inwoners – inmiddels aangewezen op een vorm van noodhulp of psychosociale zorg. Het is moeilijk voor te stellen hoe dit in een Europees land eruit zou zien.
Klinieken zonder apparatuur
Meer dan de helft van de ziekenhuizen in het land functioneert niet meer. Daardoor hebben 14 miljoen Jemenieten geen toegang tot basisgezondheidszorg, wat voor ons vaak een vanzelfsprekendheid is. Van de Medair-teams die afgelegen gemeenschappen in nood ondersteunen krijg ik verhalen te horen van klinieken waar geen apparatuur of medicijnen zijn om zieken te behandelen. Ongeveer evenveel mensen hebben momenteel geen toegang tot schoon water of afdoende sanitaire voorzieningen zoals toiletten. Door die combinatie is in 2017 cholera uitgebroken onder vermoedelijk meer dan 1 miljoen mensen.
© Karl Schembri/NRC
Enorme nood
De nood in Jemen is zo enorm groot dat je je het niet meer op individueel niveau kunt voorstellen. Ondervoede moeders en jonge kinderen hebben te weinig te eten, altijd liggen cholera en andere ziekten op de loer en nu komt COVID-19 daar nog eens bij. Toen ik ongeveer twee jaar geleden landendirecteur in Jemen werd, kreeg ik de cijfers onder ogen. Maar daarachter zitten mensen met hun eigen verhalen, zoals Mahmoud*. Zijn ernstig ondervoede dochter van vijf overleed nadat ze geen levensreddende behandeling kreeg omdat hij het niet kon betalen, terwijl het eigenlijk gratis had moeten zijn. Dit verhaal maakt duidelijk dat wanneer mensen in Jemen niet acuut hulp krijgen, het snel een zaak van leven of dood wordt. Als noodhulpgemeenschap kunnen en moeten we samen een verschil maken voor veel van deze families. Daarom startte Medair met een noodhulpprogramma in Jemen.
Zijn ernstig ondervoede dochter van vijf overleed nadat ze geen levensreddende behandeling kreeg omdat hij het niet kon betalen, terwijl het eigenlijk gratis had moeten zijn.
Medair helpt
Medair is begonnen met het bieden van essentiële voedings- en gezondheidszorg, water, hygiëne en sanitatie aan mensen in Jemen. De Medair-teams leggen grote afstanden af om kwetsbare gemeenschappen te bereiken, veelal in afgelegen districten waar weinig andere organisaties werken. Door onze projecten worden de apparatuur en voorraden op zorglocaties weer aangevuld, krijgen zorgverleners training en gaan teams van vrijwilligers op zoek naar ondervoede zwanger moeders en jonge kinderen om hen door te sturen naar levensreddende behandeling. Tegelijk installeert Medair voorzieningen voor veilig drinkwater, handenwassen en sanitair in de gezondheidsklinieken die we ondersteunen. Dit om het risico op ziekten te verminderen. Ook treffen we voorbereidingen voor noodhulpacties met water en sanitatie in gemeenschappen waar uitbraken van ziekten die zich via water verspreiden, zoals cholera, mogelijk zijn.
Volle inzet
Onze Jemenitische collega’s zetten zich vol overgave in voor hun landgenoten. Door hun passie wordt ik ook gemotiveerd, zeker op dagen dat ik hartverscheurende verhalen zoals dat van Mahmoud hoor. Het geeft ons de kracht voor de onvermijdelijke moeilijkheden van het werken in een ingewikkelde context, waarin de veiligheidssituatie en de reismogelijkheden naar veldlocaties op elk moment kunnen veranderen.
Crisis op crisis
Terwijl we nu in Jemen projecten opzetten, ligt COVID-19 op de loer. Tot nu toe zijn er relatief weinig bevestigde gevallen van COVID-19 in Jemen. Maar als het aantal toeneemt, zal dat een gigantische druk leggen op de breekbare gezondheidszorg, die niet is voorbereid op zo’n pandemie. De mensen in Jemen, die al zo veel hebben moeten doorstaan, krijgen er in de crisis een nieuwe crisis bij.
Medair blijft helpen
Ik ben blij dat Medair heeft besloten om in Jemen in actie te komen. Maar tegelijk zien we dagelijks de nood die er ter plekke is. We realiseren ons dat de mensen in Jemen nog jarenlang steun vanuit de noodhulpsector nodig zullen hebben voor hun basisbehoeften.
Voor deze inhoud is gebruik gemaakt van informatie van Medair-medewerkers in het veld en op het hoofdkantoor. De zienswijzen in dit bericht vallen onder de verantwoordelijkheid van Medair en dienen op geen enkele wijze beschouwd te worden als de officiële opvatting van enige andere organisatie.
Header photo: © Ingrid Prestetun/NRC
