Door het geweld in Oekraïne zijn veel huizen zwaar beschadigd. Terugtrekkende soldaten lieten verwoeste steden en dorpen achter, waar de mensen niet meer beschikken over basisvoorzieningen zoals goed onderdak. In Oekraïne zijn de winters vaak ijzig koud. De mensen hebben zwaar te lijden onder winterse stormen met vrieskou, sneeuw en temperaturen ver onder het vriespunt. Woningen repareren voor de winter gaat levens redden. Het gaat om reparatie van ramen, deuren en daken en om brandstof voor de huishoudens.
Op 17 november 2022 begon de officiële winter in Oekraïne. Veel Oekraïners hebben het niet zo op de winter. Het land staat bekend om zijn strenge winters met extreme weersomstandigheden, zoals harde wind en temperaturen ver onder het vriespunt. Het kwik kan tot twintig graden onder nul zakken. De inwoners van de hoofdstad Kiev hebben over het algemeen goede verwarming in de huizen. Maar de energievoorziening in het land wordt steeds vaker getroffen. Ook voor mensen in de meer afgelegen gebieden, zoals bijvoorbeeld het dorp Krasne in de regio Tsjernihiv, ten noorden van Kiev, is het zwaar om de winter door te komen.
De Oekraïense Olha (92) in gesprek met een Medair-medewerker bij haar schuur in Krasne in de oblast Tsjernihiv, 17 november 2022. ©Medair/Abdul Dennaoui
Het is een grijze dag in de regio Tsjernihiv. Het landschap verandert snel terwijl we de hoofdstad Kiev achter ons laten, op weg naar het dorp Krasne. Hoe verder we van de hoofdstad komen, hoe geslotener het gebied wordt. Het miezert als we met het team op onze bestemming aankomen. In het boerendorp Krasne, waar ongeveer 1.300 mensen wonen, is de schade aan de huizen goed te zien. Veel gebouwen zijn verwoest tijdens de gevechten om de controle van het gebied. De sneeuw ligt als een witte deken over het dorp. De afgelopen nacht is er een dikke laag gevallen. Krasne is een van de plekken waar zware gevechten hebben plaatsgevonden.
In het dorp hangt het verdriet nog in de lucht. Hier zijn verschrikkelijke dingen gebeurd. De lege, smalle straten zijn verlaten. Af en toe rijdt een auto langzaam voorbij, maar verder zie je niemand op straat. Het Medair-team heeft deze reis van drie uur gemaakt om met de mensen in het dorp wat papierwerk af te ronden. De reparatiewerkzaamheden aan huizen en gebouwen die samen met plaatselijke organisatie Nukraine uitgevoerd zijn, worden opgeleverd. We gaan met het onderdakteam bij enkele mensen in het dorp langs. Ze vertellen dat ze ontzettend blij zijn met de hulp. Dan komen we bij het huis van Olha. De buitenkant van het huis is in de kleuren van de Oekraïense vlag geverfd: geel en blauw. Het besneeuwde dak ziet er stevig uit en de nieuwe ramen zijn beslagen door de warmte van binnen.
“In het dorp hangt het verdriet nog in de lucht.”
Danylo, een van de medewerkers van Medair, loopt naar de voordeur en roept een paar keer. Er komt geen reactie. Hij roept nog eens en dan horen we vanuit de tuin iemand roepen dat we door kunnen lopen. We lopen over een smal pad langs een hok met kippen en eenden naar de achterkant van het huis. Daar ontmoeten we een oude vrouw met dun, wit haar. Het is de 92-jarige Olha, ze haalt samen met haar zoon Mikhael (69) aardappels en kool uit de schuur. Ze zeggen niets, totdat Danylo zichzelf voorstelt. Dan krijgen we een warm welkom. Omdat het buiten ijzig koud is, vraagt Olha ons mee naar binnen, waar het warm is. We praten wat en wachten dan even tot Danylo klaar is met zijn papierwerk. We zitten in de slaapkamer van Olha. De kamer hangt vol met prachtige doeken met bloemmotieven en andere versiering. Bovenaan de muur hangen enkele ingelijste portretten. Op de stoelen liggen kussens die in bijpassende patronen gestikt zijn. Olha verplaatst wat kussens en als ze ons ziet kijken zegt ze: “Ja, dat is een oude hobby van me. Ik ben ermee begonnen toen ik twaalf jaar was en ik vond het heerlijk om te doen. Maar nu naai ik al tien jaar niet meer. Als je oud wordt, krijg je gebreken. Helaas zijn mijn ogen te slecht om nog te kunnen naaien. Maar ik hield van de winters, we noemden dat het naaiseizoen”, zegt ze terwijl haar gezicht opleeft.
De Oekraïense Olha (92) in haar huis. De muren zijn bedekt met handgemaakte gordijnen, in het dorp Krasne in de oblast Tsjernihiv, 17 november 2022. ©Medair/Abdul Dennaoui
Olha haalt adem en gaat verder. “Ik ben 92 jaar, net zo oud als dit huis”, zegt ze lachend in het Oekraïens. “Ik ben hier in Krasne geboren en heb hier altijd gewoond. Ik hoefde nooit ergens anders heen. We zijn boeren en leven van het land. Wat heb ik nog meer nodig? Ik ben heel jong getrouwd. Mijn man, God hebbe zijn ziel, heeft mij naar dit huis meegenomen. 39 jaar geleden overleed hij. Elke dag mis ik hem meer. Als je ouder wordt, klamp je je vast aan wat zuiver is. Onze liefde was zuiver. Hij was een edelmoedig man. Sinds de dood van mijn man woon ik hier met mijn enige zoon, Mikhael.” Ze kijkt trots naar hem, een levende herinnering aan haar overleden man. “Mijn zoon en ik zijn heel gelukkig dat we hier vandaag met jullie kunnen zitten”, zegt ze bescheiden.
Ze is even stil en zegt dan: “Op een avond waren Mikhael en ik hier thuis. We hadden lang op het land gewerkt. Ik was bezig met het avondeten, want onze buren zouden op bezoek komen. Buiten was het donker en stil. We hadden geen elektriciteit, dus brandden we kaarsen om het huis te verlichten. Ik weet nog dat ik me zorgen maakte tijdens het koken. Mijn hoofd zat vol van alles wat ik gehoord had over het geweld en de beschietingen. Iedereen had het erover. Ik was bang dat het bij ons ook zou gebeuren. Ik liep naar de slaapkamer om mijn jas te halen, want ik had het koud.” Ze stopt even om de herinneringen terug te halen. Dan zegt ze het nog een keer: “Ik pakte mijn jas en trok hem aan. Terwijl ik terugliep naar de keuken, gebeurde precies waar ik bang voor was. Ineens was er een ontploffing. Ik voelde een zware duw van opzij en toen werd alles zwart. Het geluid was onbeschrijfelijk, alsof je grote stukken beton alle kanten op hoort vliegen. Alles gaat kapot. Door de klap viel ik op de vloer. Er kwam allemaal glas bovenop mij terecht. Mijn zoon vreesde voor mijn leven en riep naar me. Het huis was één grote stofwolk. Ik kon niets zien, maar ik hoorde hem wel”, vertelt ze met tranen in haar ogen.
“Soms hoor ik het geluid nog. Het is angstaanjagend. Ik word ’s nachts in paniek wakker als ik harde geluiden hoor. Na die avond hebben we een tijd bij de buren gelogeerd. Wij wilden niet alleen zijn en de buren ook niet. De ramen hadden we tijdelijk met plastic dichtgemaakt. Het was een hele provisoire oplossing, maar ’s nachts is het koud en de winter kwam eraan. Het was beter dan niets. Ik was bang voor de winter. Dan zou het in huis gaan vriezen en ik wist niet hoe ik het warm kon houden. Ik ben oud en mijn lichaam is moe, dus ik was bang om dood te gaan. En ik ben erg gehecht aan mijn huis, want mijn man hield ook van dit huis. Ik wil er niet weg. Ik was dag en nacht aan het bidden voor mijn huis en dat iemand ons zou komen helpen. Zonder hulp zou ik het niet overleven. Het belangrijkste is dat ik me nu weer veilig voel”, zegt ze met een dankbaar gezicht.
“Ik was dag en nacht aan het bidden voor mijn huis en dat iemand ons zou komen helpen. Zonder hulp zou ik het niet overleven”
In het huis van Olha in de oblast Tsjernihiv zijn nieuwe ramen geplaatst. ©Medair/Abdul Dennaoui
Samen met de plaatselijke organisatie Nukraine heeft Medair herstelwerkzaamheden aan huizen uitgevoerd bij 17 getroffen gezinnen in Krasne. We hebben reparaties uitgevoerd, huizen weerbestendiger gemaakt en appartementen verbeterd. Ter voorbereiding op de winter hebben we ramen, deuren en daken gerepareerd, zodat mensen veilig en warm de winter door kunnen komen. Medair heeft Olha en Mikhael nieuwe ramen en een nieuw dak gegeven, zodat ze voorbereid zijn op de winter. Ze kunnen nu veilig de winter doorbrengen in een warm huis.
Het werk van Medair in Oekraïne wordt onder andere gefinancierd door Mission East, PMU, Swiss Solidarity (CdB), Cedar en The New Humanitarian.
Voor deze inhoud is gebruik gemaakt van informatie van Medair-medewerkers in het veld en op het hoofdkantoor. De zienswijzen in deze publicatie vallen uitsluitend onder de verantwoordelijkheid van Medair en dienen op geen enkele wijze beschouwd te worden als de officiële opvatting van enige andere organisatie.
Het huis van Olha van een afstand, nadat de herstelwerkzaamheden uitgevoerd zijn in de oblast Tsjernihiv. ©Medair/Abdul Dennaoui
Het huis van Olha in de winter, nadat de herstelwerkzaamheden uitgevoerd zijn in Krasne in de oblast Tsjernihiv. ©Medair/Abdul Dennaoui
