Blog van de CEO: Mensen zijn het hart van de noodhulp

Tweeëntwintig jaar geleden kwam ik aan in Sudan, een door oorlog en hongersnood geteisterd land. Het was mijn eerste noodhulpmissie en er zouden er nog veel meer volgen. De afgelopen jaren ben ik betrokken geweest bij hulp na grote rampen over heel de wereld, zoals de tsunami in Azië en de Syrische crisis in het Midden-Oosten.

Tweeëntwintig jaar geleden kwam ik aan in Sudan, een door oorlog en hongersnood geteisterd land. Het was mijn eerste noodhulpmissie en er zouden er nog veel meer volgen. De afgelopen jaren ben ik betrokken geweest bij hulp na grote rampen over heel de wereld, zoals de tsunami in Azië en de Syrische crisis in het Midden-Oosten.

In meer dan twintig jaar heb ik geleerd dat, hoewel iedere crisis anders is, de hulp het meest effectief is wanneer je mensen in nood centraal stelt in het werk.

Mensen op de eerste plaats te zetten

Mensen op de eerste plaats zetten kan op papier simpel en logisch lijken, maar mijn ervaringen in de hulp na rampen en conflicten zijn anders. In een noodsituatie is de druk om snel te zijn heel groot en vaak is er daarnaast een chronisch tekort aan middelen. Als tijd en geld schaars zijn, dan is het niet gemakkelijk om voor een persoonlijke benadering aan de getroffen mensen te kiezen.

Omdat het aantal mensen in nood in de afgelopen jaren enorm is gestegen, is de noodhulpsector meegegroeid. Dat brengt het risico met zich mee van werken als een groot bedrijf, een zogenaamde ‘hulpindustrie’. Ik wil er op blijven letten dat de mensen waarvoor we werken belangrijker zijn dan de financiën en de projecten. Het hart van de hulp is niet geld, gezondheidszorg, water, sanitatie of onderdak – het zijn de mensen. Daarom geloof ik dat we in de noodhulp terug moeten naar de basis. We moeten zorgen dat we ons werk blijven doen voor mensen in nood, voor hen zijn we er.

Dit zijn vijf manieren waarop we kunnen zorgen dat mensen het hart van de noodhulp blijven:

Medair-apotheker Mohammad in gesprek met Waded (79), die met zijn vrouw gevlucht is voor de gevechten in Irak.

1. Respect behouden

Mensen in het hart van de hulp betekent dat een noodhulporganisatie niet domweg een leverancier van goederen, hulpmiddelen en kennis mag zijn. Respect is de kern van een mensgerichte benadering. Ook als grote groepen mensen hulp nodig hebben, kunnen we waardigheid behouden door onze hulp af te stemmen op de nood van de mensen en hen zelf laten beslissen hoe ze de ontvangen hulp gebruiken.

Geldhulp is daarvan een mooi voorbeeld. Geldhulp biedt families een respectvolle manier om te betalen voor huur, eten of gezondheidszorg en beslissingen te nemen over wat ze dringend nodig hebben. Zo krijgen mensen zelf de keuze en beslissen anderen niet voor hen.

Sabta, weduwe met vijf kinderen en ontvanger van geldhulp, met haar zoon in haar huis in Mafraq, Jordanië

2. Kwaliteit en verantwoording

Mensgerichte hulp gaat ook over kwaliteit en verantwoording. We moeten mensen continu blijven vragen naar hun feedback over de hulp die ze ontvangen.  We moeten ingaan op kritiek en blijven investeren in nieuwe, innovatieve manieren om beter te kunnen helpen. Goed afstemmen met de gemeenschappen en hen betrekken bij de beslissingen, het ontwerp, de uitvoering en bewaking van de projecten is daarom belangrijk.

Een mooi voorbeeld hiervan is ons herstelproject na de aardbeving in Nepal. Medair en de plaatselijke partner CDS nauw hebben nauw samengewerkt met de gemeenschap voordat ze aan het project begonnen. Ze kozen voor een traditionele Nepalese manier van samenwerking, armah parmah, voor de herbouw van de huizen. Het is een groot succesverhaal van een herstellende gemeenschap: de mensen voelen zich gewaardeerd, hun tradities worden in ere gehouden en de resultaten van de gezamelijke inspanning overtreffen alle verwachtingen.

Medair-medewerker Wendy in gesprek met Gram Bahadur Tamang voor zijn nieuwe aardbevingsbestendige huis Nepal

3. De meest onbereikbare mensen opzoeken

Mensen op de eerste plaats zetten betekent ook op zoek gaan naar mensen in nood, ongeacht wie of waar ze zijn. In de 2018 World Disasters Report roept de Internationale Federatie van het Rode Kruis de internationale gemeenschap op om niemand te vergeten bij noodhulp, zelfs als het moeilijk is om hen te bereiken. De meest kwetsbaren in een crisis zijn vaak het moeilijkst te bereiken, maar dit mag ons niet ervan weerhouden om naar hen toe te gaan. Hun nood bepaalt onze hulp, niet de hindernissen die op weg naar hen moeten overwinnen.

In Zuid-Sudan trekken de teams van Medair vaak urenlang door moerassen om ontheemde gemeenschappen te bereiken en levensreddende hulp te bieden.

4. De ‘mens’ zien in ons werk

Mensgerichte hulp gaat verder dan fysieke hulp bieden. Je moet de tijd nemen om te luisteren, om de unieke verhalen van mensen te horen, hen te troosten, samen te lachen en te huilen en vooral van hen te leren. Tijdens het bezoek aan de Rohingya-vluchtelingenhulp van Medair in Bangladesh werd ik geraakt door de levensreddende impact van noodhulp. Maar meer nog door alle mensen die naar me toe kwamen en zeiden: “Dankjewel dat jullie gekomen zijn en naar onze verhalen luisteren.” Het is cruciaal dat we mensen laten merken dat we om hen geven, dat hun levens en verhalen belangrijk zijn en dat we hun mening en inzichten waarderen.

Een van mijn Medair-collega’s beschreef op een prachtige manier wat mensgerichte hulp is:

“Het is het verschil tussen dekens droppen uit een C-113 en op de grond aanwezig zijn, de angsten en noden van de mensen zien en hen in de ogen kijken terwijl je die deken uitdeelt. Het is contact maken van mens tot mens, de ander zien staan en waarde geven, dat maakt ons werk anders.”

Marion (5), heeft in 2015 ebola overleefd in het Medair-ebolabehandelcentrum in Sierra Leone, spelend met Christiana, psychosociaal medewerker van Medair ©Medair/Michael Duff

5. Het hele verhaal van mensen communiceren

Daarnaast gaat mensgerichte hulp niet alleen over de directe interactie met mensen in een crisis, maar ook over hoe we over hen vertellen. Hulpontvangers reduceren tot beelden van armoede en rampspoed kan misschien werken om medelijden op te wekken, maar ontdoet hen wel van hun waardigheid. In onze communicatie moeten we mensen in een crisis een platform geven om hun verhalen te delen. We moeten niet alleen de vaak ontwrichte situaties laten zien waarin ze leven. Deze mensen zijn nog veel meer. Ze zijn verbazend sterke en veerkrachtige mensen met unieke hoop en dromen die ook gehoord moeten worden. We moeten op verantwoorde wijze hulpverhalen vertellen in onze communicatie en de mensen een stem geven; ook dat is mensgerichte hulp.

Mensen in nood

In de ‘hulpindustrie’ worden we misschien gedwongen om naar middelen, budgetten, kantoren, processen en caseloads te kijken, maar noodhulp is veel meer dan indicatoren en targets halen. Dit is niet gemakkelijk en zal het nooit worden. Het vergt openstaan voor feedback, een constante drive om onze diensten te verbeteren, kwetsbaar en eerlijk zijn, tijd nemen voor de verhalen van mensen en hun bredere context begrijpen. Onze eerste en laatste gedachte in de noodhulp moet altijd de levens van de mensen in nood zijn. We moeten het respect van mensen hoog houden en hen kracht geven wanneer ze onder moeilijke omstandigheden hun leven proberen te leiden. Daarom gaat het in dit werk en daarom ben ik nog steeds zo betrokken en gemotiveerd als op die ene dag 22 jaar geleden, toen ik uit het vliegtuig stapte en de Sudanese bodem betrad.

Medair-medewerkers onderzoeken Angara Kiir in een malariabehandelcentrum in Zuid-Sudan. © Medair/Albert Gonzalez Farran

 

CHECK OUR LATEST STORIES